fbpx


Ortopediya

Travmatologiya

Travmatologiya və Ortopediya Nədir?

Giriş

Travmatologiya və ortopediya tibbin iki əsas sahəsini əhatə edən elmlərdir. Bu sahələr bir-biri ilə sıx əlaqədədir və skelet, əzələlər, bağlar, və digər dəstəkləyici toxumaların zədələnmələrini, anadangəlmə anomaliyalarını və xroniki xəstəliklərini araşdırır, diaqnostika edir və müalicə edir. Travmatologiya və ortopediya, xüsusilə, ətraf-çiyin, dirsək, omba, diz və ayaq kimi bədən hissələrinin normal funksionallığını bərpa etmək məqsədi güdür.

Travmatologiya

Travmatologiya, əsasən, bədənə qəfil təsir edən zədələrin, travmaların müalicəsi ilə məşğul olur. Bu sahə həmçinin travma nəticəsində yaranan fəsadların aradan qaldırılması və onların qarşısının alınması ilə də bağlıdır. Travmalar, qəzalar, düşmələr, idman yaralanmaları və ya iş qəzaları kimi müxtəlif səbəblərdən baş verə bilər. Travmatologiya bir neçə əsas alt sahəni əhatə edir:
  1. Qapalı Travmalar: Bunlar dəri səthində zədələrə səbəb olmadan yaranan daxili yaralanmalardır. Qapalı travmalara misal olaraq sınıqlar, qançırlar və əzələ yırtıqları göstərilə bilər.
  2. Açıq Travmalar: Bu növ travmalar dəridə zədələrə səbəb olan, çox vaxt qanama ilə müşayiət olunan yaralanmalardır. Açıq travmalara sümüklərin qırılması, açıq sınıqlar və dəri altı toxumaların zədələnməsi daxildir.
  3. Dərhal Müdaxilə: Travmatologiyada dərhal müdaxilə çox vacibdir. Əgər zədə vaxtında və düzgün müalicə olunmazsa, ciddi fəsadlar yaranma riski artar. İlk tibbi yardım, yaralanmış əzaların immobilizasiyası (hərəkətsizləşdirilməsi) və qan itkisinin qarşısının alınması travmatologiyanın əsas məqsədlərindəndir.
  4. Reabilitasiya: Zədənin ciddiliyindən asılı olaraq, xəstələr uzun müddət reabilitasiya proqramına qoşula bilərlər. Reabilitasiya prosesində xəstələr yenidən funksional vəziyyətə qayıtmaq üçün xüsusi məşqlər və fizioterapiya müalicələri alır.

Ortopediya

Ortopediya, adətən, skelet və əzələ sisteminin xroniki xəstəliklərinin və ya anadangəlmə anomaliyalarının müalicəsi ilə məşğul olur. Bu sahə həmçinin qığırdaqlar, bağlar, sinirlər və vətərlər kimi toxumaların müalicəsini də əhatə edir. Ortopediya müalicəsi travmatologiyadan fərqli olaraq, uzun müddətli və ya cərrahi müdaxilələr tələb edə bilər. Ortopediyanın əsas sahələrinə aşağıdakılar daxildir:
  1. Sümük Anomaliyaları: Ortopediya anadangəlmə və ya sonradan yaranmış sümük deformasiya və xəstəliklərinin müalicəsi ilə məşğul olur. Misal olaraq, skolioz (onurğa əyriliyi), kifoz (onurğa əyriliyi) və ya ayaq barmaqlarının deformasiya hallarını göstərmək olar.
  2. Artrit və Oynaq Xəstəlikləri: Artrit, oynaqların iltihablanması və ağrı ilə müşayiət olunan bir xəstəlikdir. Ortopediya artrit müalicəsində dərmanlar, fizioterapiya və bəzən cərrahi müdaxilə tətbiq edir. Bu xəstəliklərin uzun müddətli müalicəsi çox vaxt tələb olunur.
  3. Əzələ və Vətər Problemləri: Əzələ və vətər xəstəlikləri və zədələri ortopediya mütəxəssislərinin diqqətindədir. Bu sahədə müalicə üçün əməliyyatlar, reabilitasiya və xüsusi idman proqramları tətbiq edilir.
  4. Protezlər və Ortopedik Alətlər: Ortopediya protezlərin və digər ortopedik cihazların tətbiqi ilə də məşğul olur. Bu cihazlar xəstələrin hərəkət qabiliyyətini bərpa etməyə və həyat keyfiyyətini artırmağa kömək edir. Misal olaraq, süni oynaq, ortopedik ayaqqabılar və ya onurğa üçün korsetin istifadəsi göstərilə bilər.

Travmatologiya və Ortopediya: Əlaqə Nöqtələri

Travmatologiya və ortopediya sahələri bir-birinə çox yaxın olsalar da, müxtəlif müalicə strategiyaları və məqsədləri var. Travmatologiya daha çox kəskin və təcili vəziyyətlərlə məşğul olduğu halda, ortopediya uzun müddətli və kompleks müalicə strategiyalarına yönəlib. Məsələn, avtomobil qəzası nəticəsində yaranan sümüklərin qırılması travmatologiya mütəxəssislərinin müdaxiləsini tələb edər. Lakin həmin qırıq düzgün sağaldıqdan sonra xəstənin normal hərəkət qabiliyyətini bərpa etmək üçün ortopediya mütəxəssisinin yardımı lazım ola bilər. Eyni zamanda, bəzi hallarda travmatologiya və ortopediya sahələri birlikdə işləyir. Bu hallar adətən mürəkkəb travmalar və ya xəstəliklər zamanı baş verir, məsələn, böyük sümüklərin çoxlu qırıqları və ya ağır oynaq zədələri.

Nəticə

Travmatologiya və ortopediya tibbin çox vacib sahələridir və hər iki sahə bədənimizin normal funksionallığını bərpa etmək üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Bu sahələr, müasir tibb elminin inkişafı sayəsində, insanların həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə artırmaq və travmaların yaratdığı fəsadları minimuma endirmək üçün geniş imkanlara malikdir. Sümüklərin və əzələlərin zədələnməsi və ya xəstəlikləri ilə bağlı hər hansı problem yaşandıqda, travmatologiya və ortopediya mütəxəssislərinə müraciət etmək həyati əhəmiyyət daşıyır.


Copyright by AR Media & Texno Media 2024. All rights reserved.