menu trigger
menu trigger
Stastionar7/24*8505info@mercan.azMəmməd Cəfər Cəfərov küç 12Baku, Azerbaijan 1102
Endokrinologiya
Endokrinologiya, insan orqanizminin hormonal sistemi ilə məşğul olan tibbi bir sahədir. Endokrinoloji sistem, hormonları istehsal edən və ifraz edən vəzlərdən ibarətdir. Bu vəzlər arasında tiroid vəzisi, paratiroid vəzilər, böyrəküstü vəzilər, hipofiz vəzisi və cinsiyyət vəzilər (yumurtalıqlar və testislər) yer alır. Endokrinologiyanın məqsədi, bu vəzilərdən ifraz olunan hormonların balansını tənzimləmək və hormonların orqanizm üzərindəki təsirlərini anlamaqdır.
Endokrinologiyanın Əsas Mövzuları
- Hormonlar və vəzilər:
- Tiroid vəzisi: Tiroid vəzisi tiroid hormonlarını istehsal edir ki, bunlar orqanizmin metabolizmasını tənzimləyir. Tiroid hormonlarının miqdarı azalarsa, hipotiroidizm meydana gəlir; əksinə, çoxalarsa, hipertiroidizm yaranır.
- Paratiroid vəzilər: Bu vəzilər paratiroid hormonunu istehsal edir, bu da kalsium və fosfor mübadiləsini tənzimləyir.
- Böyrəküstü vəzilər: Bu vəzilər adrenalin və kortizol kimi hormonları istehsal edir, stressə cavab verə bilmək və qan təzyiqini tənzimləmək üçün vacibdir.
- Hipofiz vəzisi: Bu vəzinin ifraz etdiyi hormonlar digər endokrin vəziləri idarə edir. Məsələn, tiroid stimullaşdırıcı hormon (TSH), adrenokortikotrop hormon (ACTH) və gonadotropinlər (LH və FSH) hipofiz tərəfindən ifraz olunur.
- Cinsiyyət vəzilər: Yumurtalıqlar estrogen və progesteron istehsal edir, testislər isə testosteron istehsal edir. Bu hormonlar cinsi inkişaf və reproduktiv funksiyaları tənzimləyir.
- Endokrin Xəstəliklər:
- Diabet: Şəkər xəstəliyi, insulin istehsalında və ya fəaliyyətində yaranan problemlərlə nəticələnir. Tip 1 diabetdə pankreas insulin istehsal etmir, tip 2 diabetdə isə orqanizm insulinə müqavimət göstərir.
- Tiroid Xəstəlikləri: Hipotiroidizm, hipertiroidizm, tiroidit və tiroid xərçəngi kimi xəstəliklər bu vəzinin funksiyasını təsir edə bilər.
- Böyrəküstü Vəziyyətləri: Addison xəstəliyi və Cushing sindromu, böyrəküstü vəzinin hormon istehsalında pozulmalara səbəb olur.
- Paratiroid Xəstəlikləri: Hipoparatiroidizm və hiperparatiroidizm, kalsium mübadiləsini təsir edən vəziyyətlərdir.
- Endokrinologiyanın Diaqnostik və Müalicə Yöntemləri:
- Laboratoriya Testləri: Hormonal səviyyələri ölçmək üçün qan testləri istifadə olunur. Bu testlər hormonların miqdarını və balansını qiymətləndirməyə kömək edir.
- Şəkil Alınması Testləri: Tiroid vəzisi və digər endokrin vəzilərin struktural vəziyyətini qiymətləndirmək üçün ultrasonoqrafiya, CT skanerləri və MRI istifadə olunur.
- Tibbi Müalicə: Hormon səviyyələrini tənzimləmək üçün dərman müalicələri, hormon əvəzləmə terapiyası və ya müvafiq cərrahi müdaxilələr həyata keçirilir.
Endokrinologiyanın Gələcəyi
Endokrinologiya sahəsi müasir tibbin inkişafında əhəmiyyətli bir rol oynayır. Hormon balansını tənzimləmək və endokrin xəstəliklərin diaqnozu və müalicəsi sahəsində yeni texnologiyalar və yanaşmalar inkişaf edir. Genetik araşdırmalar, fərdiləşdirilmiş müalicə və yeni dərmanların tədqiqi bu sahənin gələcəyini daha da irəlilədəcəkdir. Endokrinologiya, insan sağlamlığının qorunmasında və hormonal balansın tənzimlənməsində mühüm rol oynayan bir sahədir. Bu sahənin müasir inkişafları və tədqiqatları, bir çox xəstəliyin effektiv müalicəsi və sağlamlığın yaxşılaşdırılması üçün ümidverici perspektivlər təqdim edir.
Son yazılar
12 Mart 2025
12 Mart 2025