fbpx


Allerqologiya

Allerqologiya, allergik reaksiyaların və allergiyaların öyrənilməsi ilə məşğul olan tibb sahəsidir. Allergiya, bədənin müəyyən maddələrə qarşı həddindən artıq həssaslıq göstərməsi nəticəsində yaranan immun sisteminin reaksiyasıdır. Bu maddələr allergenlər adlanır və bunlara polen, toz, göbələklər, bəzi qida maddələri, dərmanlar və heyvan tükləri daxil ola bilər.

Allerqologiyanın Tarixi

Allerqologiyanın tarixi XIX əsrin sonlarına, immun sisteminin və allergik reaksiyaların öyrənilməsinə dair ilk tədqiqatlara qədər gedib çıxır. 1906-cı ildən etibarən allergiya ilə bağlı tədqiqatlar daha sistematik şəkildə aparılmağa başlanıb. Allergologiyanın inkişafında immunologiya və biokimya sahələrindəki irəliləyişlər əhəmiyyətli rol oynayıb.

Allergiyanın İmmunoloji Mexanizmi

Allergiya, bədənin immun sisteminin müəyyən maddələri təhlükə kimi qəbul etməsi nəticəsində meydana gəlir. İmmun sistemindəki xüsusi hüceyrələr, allergenlərlə qarşılaşdıqda, müxtəlif kimyəvi maddələr ifraz edir. Bu maddələr, xüsusilə histamin, bədənin allergik reaksiyasını meydana gətirir. Bu reaksiyalar tez-tez burun axıntısı, qaşınma, şişkinlik və nəfəs darlığı kimi simptomlara səbəb olur.

Allergiya Növləri

  1. Yaz və Yay Allergiyaları: Polenlərdən yaranan allergiyalar, çiçək tozlarının havada yayılması nəticəsində yaranır. Ən çox yayılmış forması, allergik rinit və ya saman qızdırması adlanır.
  2. Qida Allergiyaları: Bəzi qidaların, məsələn, süd, yumurta, fındıq və ya dəniz məhsullarının istehlakı ilə əlaqədar yaranan allergik reaksiyalardır. Bu növ allergiyalar bəzən çox ciddi simptomlara, hətta anafilaktik şoka səbəb ola bilər.
  3. Heyvan Tükləri Allergiyaları: Ev heyvanlarının tükləri və dırnaqları allergiya simptomlarına yol açır. Ümumiyyətlə, pişik və it tükləri ən çox rast gəlinən allergenlərdir.
  4. Mekanik Allergiyalar: Toz, göbələk sporları və digər mikroskopik maddələr səbəbindən yaranan allergiyalardır.

Allergiyanın Diaqnostikası

Allergiyanın dəqiq diaqnozu üçün bir neçə metoddan istifadə olunur:
  • Allergiya Testləri: Dəri testləri və qan testləri allergenlərin müəyyən edilməsi üçün aparılır.
  • Xəstə Tarixi: Simptomların təhlili və xəstənin həyat tərzi haqqında məlumatlar toplanır.
  • Provokasiya Testləri: Tədqiqat məqsədli olaraq kiçik dozada allergen verilir və reaksiyalar müşahidə edilir.

Allergiyanın Müalicəsi

Allergiyanın müalicəsi müxtəlif yanaşmalarla həyata keçirilir:
  • Allergenlərdən Uzaq Durmaq: Ən effektiv yanaşma allergenlərlə təmasın qarşısını almaqdır.
  • Medikamentoz Müalicə: Antihistaminlər, kortikosteroidlər və digər dərman vasitələri simptomların yüngülləşdirilməsinə kömək edir.
  • İmmunoterapiya: İmmun sistemini allergenlərə qarşı təbii reaksiya verməyə öyrətmək üçün istifadə olunan bir müalicə metodudur.

Allerqologiyanın Gələcəyi

Allerqologiyanın gələcəyi, müasir texnologiyaların və genetikanın inkişafı ilə daha dəqiq və fərdi müalicə üsullarının tətbiqi istiqamətində inkişaf edir. Yeni bioloji dərmanlar və immun terapiyalar, allergik reaksiyaların daha effektiv şəkildə idarə olunmasına kömək edə bilər. Allerqologiya sahəsindəki tədqiqatlar davam etdikcə, allergiyaların daha yaxşı başa düşülməsi və müalicəsi üçün yeni yollar açılacaq. Bu sahənin inkişafı, allergiyalardan əziyyət çəkən insanların həyat keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasına xidmət edəcəkdir.


Copyright by AR Media & Texno Media 2024. All rights reserved.