Ginekoloji check-up qadın sağlığını qorumaq üçün vacib addımlardan biridir. Ginekoloji problemlər erkən mərhələdə müəyyən edilərək ciddi fəsadların qarşısını almağa kömək edir. Bu məqalədə ginekoloji check-upın niyə vacib olduğu, hansi problemləri öncədən müəyyən edə biləcəyi və hər bir qadının bu müayinəni hər il nə qədər etdirməli olduğu haqda məlumat verəcəyik.

Ginekoloji Check-up Nədir?

Ginekoloji check-up qadınlarda reproduktiv sistemin və cinsəl sağlığın müayisə edilərək erkən diaqnoz qoyulmasına kömək edən tibbi prosedurdur. Bu müayisə çərçivəsində qadın həkimlə şəxsi söhbət apararaq narahatlıqlarını bildirə bilər. Bu proses adətən aşağıdakı addımları əhatə edir:

• Həkimlə məsləhətləşmə və anamnezin toplanması
• Xarici və daxili ginekoloji müayinə
• PAP-smear testi (uşaqlıq boynu xərçənginin erkən aşkarlanması üçün)
• Ultrasəs müayinəsi
• Hormonal analizlər
• İnfeksiya və cinsi yolla keçən xəstəliklərin yoxlanılması

 

Sonsuzluq və Ginekoloji Check-up

Sonsuzluq problemi ilə qarşılaşan qadınlar üçün ginekoloji check-up xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Bu müayinə vasitəsilə aşağıdakı problemlər müəyyən edilə bilər:

• Polikistik yumurtalıq sindromu (PCOS) – Yumurtlamaya təsir edərək hamilə qalmağa mane ola bilər.
• Endometrioz – Uşaqlıq divarının daxili qatının xarici orqanlarda yerləşməsi sonsuzluğa səbəb ola bilər.
• Hormonal disbalans – Estrogen və progesteron səviyyəsindəki dəyişikliklər hamiləliyə təsir edə bilər.
• Fallop borularının tıxanıqlığı – Spermatozoidin yumurtaya çatmasını əngəlləyə bilər.

Sonsuzluq problemi olan qadınlar üçün ginekoloji check-up, ultrasəs müayinəsi, hormonal analizlər və digər laborator testlər aparılmalıdır. Müalicə fərdi şəkildə həkim tərəfindən təyin edilir.

 

Ginekoloji Check–up Niyə Vacibdir?

a) Erkən Diaqnoz Qoymaq Fürsətı

Bir çox ginekoloji problem simptomsuz inkişaf edə bilir. Uterus xərçəngi, yumurtalıq kistaları, endometrioz kimi xəstəliklər erkən mərhələdə aşkarlanmadıqda ciddi fəsadlara yol aça bilər. Ginekoloji check-up bu cür problemlərin vaxtında müəyyən edilməsinə və müalicəsinə imkan yaradır.

b) Reproduktiv Sağlığı Köməkləyir

Hamiləliyə hazırlaşan qadınlar üçün ginekoloji müayinə çox vacibdir. Hamiləlik öncəsi aparılan testlər ana və böyükin sağlığını qorumaq üçün vacibdir. Bununla yanaşı, sonsuzluğun müsbət dərəcədə müalicə olunması da erkən diaqnozdan asılıdır.

c) Hormonal Düzənsizliklərin Müyyən Edilməsi

Qadınlarda hormonal balans pozğuluğu səbəbindən menstruasiya nizamsızlığı, süddüzlərin ölçüsündə dəyişiklik, sünüyi sıxıntılar və süsqunluq kimi hallar ortaya çıxa bilər. Hormonal testlərlə bu dəyişikliklər vaxtında aşkarlana bilər.

d) Cinsəl Yolla Keçən Xəstəliklərin Qarşısını Almaq

Cinsəl yolla keçən infeksiyalar (ÇYP) simptomsuz davam edib reproduktiv sağlığı ciddi şəkildə zədələyə bilər. Ginekoloji check-up bu xəstəliklərin vaxtında müəyyən edilməsi və yayılmasının qarşısını almaq üçün çox vacibdir.

 

Kimlər Ginekoloji Check-up Etdirməlidir?

Hər bir qadın illik ginekoloji check-up etdirməlidir, lakin bəzi qruplar bu müayinəyə daha çox diqqət yetirməlidirlər:

• Yetkinlik yaşına çatan qızlar – İlk menstruasiyadan sonra qadınlar ginekoloq müayinəsinə getməlidirlər. Bu, reproduktiv sağlamlığın normal inkişaf etdiyini yoxlamaq üçün vacibdir.
• Evlənməyi və ya hamiləliyi planlaşdıran qadınlar – Hamiləlikdən əvvəl sağlamlıq vəziyyətinin qiymətləndirilməsi və mümkün risklərin müəyyən edilməsi üçün check-up tövsiyə edilir.
• Müntəzəm menstruasiya problemləri olan qadınlar – Aybaşı nizamsızlığı, çox ağrılı menstruasiya və ya həddindən artıq qanaxmalar ginekoloji problemlərin əlaməti ola bilər.
• Cinsi aktiv qadınlar – Cinsi yolla keçən infeksiyalardan qorunmaq və reproduktiv sağlamlığı qorumaq üçün müntəzəm müayinə vacibdir.
• Menopauza dövründə olan qadınlar – Hormonal dəyişikliklər osteoporoz, ürək-damar problemləri və digər xəstəliklərə səbəb ola bilər.
• Ailəsində ginekoloji xəstəliklər olan qadınlar – Genetik meyillilik olan qadınlar daha diqqətli olmalıdırlar.

 

 Ginekoloji Check-up Nə Zaman Aparılmalıdır?

Hər bir qadın illik ginekoloji check-up etdirməlidir. Xüsusilə, aşağıdakı hallarda ginekoloji müayinəni gecikdirməmək lazımdır:

• 18-30 yaş arası qadınlar – ildə ən az bir dəfə
• 30-50 yaş arası qadınlar – ildə bir və ya iki dəfə
• Menopauza dövründə olan qadınlar – ildə iki dəfə və ya həkimin tövsiyəsinə əsasən

 

Ginekoloji Check-up Necə Aparılır?

Check-up əsasən aşağıdakı prosedurlardan ibarətdir:

• Ginekoloji məsləhət: Həkim pasiyentin tarixçəsini dınlayır və lazım gələn testləri təyin edir.
• USM (Ultrasəs müayisə): Yumurtalıqlar, uşaqlıq və süd vəzilərini yoxlamaq üçün aparılır.
• PAP Smear Test: Uşaqlıq boynu xərçəngin erkən diaqnozu üçün vacibdir.
• Hormonal Testlər: Qadın sağlığında hormonal balansı ölçmək üçün edilir.

 

Ginekoloji Check-up üçün hazırlıq:

Ginekoloji müayinə üçün aşağıdakı qaydalara əməl etmək tövsiyə edilir:

• Müayinə günündən 2-3 gün əvvəl cinsi əlaqədən çəkinmək
• PAP-smear testi üçün menstruasiya olmayan bir dövrü seçmək
• Vaginal təmizləyicilərdən və ya dərmanlardan istifadə etməmək
• Həkimə bütün şikayətləri və istifadə edilən dərmanları bildirmək

 

Ginekoloji check-up qadın sağlığının qorunması və gələcəkdə yarana biləcək ciddi xəstəliklərin qarşısını almaq üçün vacib bir prosedurdur. Qadınlar mütəmadi olaraq müayinə olunaraq öz sağlamlıqlarını nəzarətdə saxlamalı və erkən diaqnostikanın üstünlüklərindən faydalanmalıdırlar. Ginekoloji sağlamlıq yalnız bir qadının şəxsi rifahına deyil, həm də ailə və gələcək nəsillərin sağlamlığına təsir edən mühüm bir faktordur. Müntəzəm müayinə sağlam və xoşbəxt həyatın əsas şərtlərindən biridir. Sağlığınıza qayğı göstərərək ginekoloji müayinələrinizi vaxtında etdirməyi unutmayın!

D vitamini: Günəşdən gələn sağlamlıq!

D vitamini insan sağlamlığı üçün çox vacibdir. O, sümüklərin möhkəmlənməsinə, immun sisteminin güclənməsinə və bir çox vacib funksiya üçün lazımdır. Bu vitamini orqanizmimiz ya qidalar vasitəsilə, ya da günəş şüalarının təsiri ilə sintez edir. Lakin bir çox insan kifayət qədər D vitamini ala bilmir ki, bu da fərqli sağlamlıq problemlərinə səbəb olur.

D vitamini nədir və nə üçün vacibdir?

D vitamini yağda həll olunan bir vitamindir və əsasən iki forması mövcuddur:

1. D2 (Erqokalsiferol) – bitki mənşəli qidalarda olur.
2. D3 (Xolekalsiferol) – günəş şüaları vasitəsilə dərimizdə sintez olunur və heyvan mənşəli qidalarda tapılır.

Bu vitaminin əsas funksiyaları bunlardır:

• Hormon balansı və metabolizm – Hormon səviyyələrinin tənzimlənməsinə və maddələr mübadiləsinin düzgün işləməsinə kömək edir.

 

•  Sümük Sağlamlığı – D vitamini, kalsium və fosforun əmiliminə kömək edərək, sümük və dişlərin sağlamlığını qoruyur. Kalsiumun bədəndə düzgün şəkildə istifadə olunması üçün D vitamini olmazsa olmazdır. D vitamini çatışmazlığı sümük zəifliyinə və osteoporoz kimi xəstəliklərə səbəb ola bilər.

 

•  İmmunitet Sistemi – D vitamini, immun sistemin düzgün işləməsi üçün vacibdir. Bu vitamin, bədənin infeksiyalarla mübarizədə güclü qalmasını təmin edir. Araşdırmalar göstərir ki, D vitamini çatışmazlığı ilə bağlı olan şəxslərdə infeksiyalara və xüsusilə soyuqdəymə kimi xəstəliklərə daha çox meyil var.

 

• Əhval-ruhiyyə və Psixoloji Sağlamlıq – D vitamini əhval-ruhiyyə üzərində də əhəmiyyətli təsir göstərir. Bu vitaminin çatışmazlığı depressiya, narahatlıq və digər psixoloji problemlərlə əlaqələndirilmişdir. D vitamini, beyindəki kimyəvi maddələrin balansını qoruyaraq, psixoloji sağlamlığı dəstəkləyir.

 

• Ürək və Damar Sağlamlığı – Bəzi tədqiqatlar, D vitamininin ürək və damar sağlamlığını qorumağa kömək etdiyini göstərir. D vitamini çatışmazlığı, yüksək təzyiq və ürək-damar xəstəliklərinin riskini artıra bilər.

 

D vitamini çatışmazlığının əlamətləri

D vitamini yetərsizliyi müxtəlif sağlamlıq problemlərinə yol aça bilər. Aşağıdakı əlamətlər D vitamini çatışmazlığını göstərə bilər:

• Davamlı yorğunluq və zəiflik
• Sümüklərdə və əzələlərdə ağrılar
• Tez-tez xəstələnmə
• Depressiya və əhval düşkünlüyü
• Saç tökülməsi
• Konsentrasiya və yaddaş problemləri
• Sümük əriməsi və osteoporoz riski

Əgər bu əlamətlər sizdə müşahidə olunursa, həkimə müraciət edib D vitamini səviyyənizi yoxlatmaq tövsiyə olunur.

 

D vitamini necə əldə edilə bilər?

D vitamini əldə etməyin bir neçə yolu var:

1. Günəş şüaları vasitəsilə

Ən təbii və effektiv üsul günəş şüalarından faydalanmaqdır. Dərimiz günəş şüaları ilə təmasda olduqda D vitamini sintez etməyə başlayır. Bunun üçün:

• Gün ərzində ən azı 15-30 dəqiqə günəşdə olmaq (xüsusilə səhər və ya günorta saatlarında)
• Açıq hava gəzintilərini artırmaq
• Günəşdən qoruyucu kremlərdən istifadə etmədən bir müddət günəşə çıxmaq tövsiyə olunur (lakin uzun müddət günəşdə qalmaq dəri xərçənginə səbəb ola bilər, buna görə diqqətli olmaq lazımdır).

2. Qida mənbələri

Bəzi qidalar da D vitamini baxımından zəngindir. Bunlar:

• Yağlı balıqlar (somon, skumbriya, sardina)
• Qaraciyər
• Yumurtanın sarısı
• Süd və süd məhsulları
• Göbələklər
• D vitamini ilə zənginləşdirilmiş qidalar (taxıllar, portağal şirəsi və s.)

3. D vitamini əlavələri

Əgər təbii yollarla kifayət qədər D vitamini almaq mümkün deyilsə, həkim nəzarətində D vitamini əlavələri qəbul edilə bilər. Xüsusilə, qış aylarında və günəş işığının az olduğu bölgələrdə yaşayan insanlar üçün bu vacib ola bilər.

 

D vitamini və müxtəlif yaş qrupları

• Körpələr və uşaqlar – D vitamini uşaqların sağlam inkişafı üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Çatışmazlığı raxit xəstəliyinə səbəb ola bilər. Körpələr üçün gündəlik 400 IU D vitamini tövsiyə edilir.
• Hamilə və əmizdirən qadınlar – Hamiləlik və laktasiya dövründə D vitamini dölün və körpənin sağlam böyüməsi üçün vacibdir. Həkim nəzarətində D vitamini qəbulu məsləhətdir.
• Yaşlı insanlar – Yaş artdıqca D vitamini çatışmazlığı riski yüksəlir. Osteoporozun və sümük əriməsinin qarşısını almaq üçün yaşlılar gündəlik 800 IU D vitamini qəbul etməlidirlər.

 

D vitamini dozası necə müəyyən edilir?

D vitamini ehtiyacı yaş, cinsiyyət və fərdi sağlamlıq vəziyyətinə görə dəyişir. Ümumi tövsiyələr bunlardır:

• Körpələr (0-12 ay): Gündəlik 400 IU (Beynəlxalq vahid)
• Uşaqlar və böyüklər (1-70 yaş): Gündəlik 600 IU
• Yaşlılar (70 yaşdan yuxarı): Gündəlik 800 IU
• Hamilə və əmizdirən qadınlar: Gündəlik 600-800 IU

Lakin bəzi hallarda həkim tövsiyəsinə əsasən daha yüksək doza lazım ola bilər.

D vitamini və xroniki xəstəliklər

D vitamini çatışmazlığı bəzi xroniki xəstəliklərin yaranma riskini artırır:

• Şəkərli diabet – Araşdırmalar göstərir ki, D vitamini insulin həssaslığını artıraraq diabetin qarşısını ala bilər.
• Xərçəng – D vitamini bəzi xərçəng növlərinin inkişaf riskini azalda bilər.
• Ürək xəstəlikləri – D vitamini ürək sağlamlığını qoruyur və qan təzyiqini tənzimləyir.
• Avtoimmun xəstəliklər – D vitamini çatışmazlığı autoimmun xəstəliklərin riskini artıra bilər.

 

D Vitamini Çatışmazlığının Nəticələri

D vitamini bədəndə kifayət qədər mövcud olmadıqda, bir çox sağlamlıq problemləri ortaya çıxa bilər:

• Osteoporoz və Osteomalaziya: Bu xəstəliklər, sümük və dişlərin zəif olmasına, qırılmalarına və ağrılara səbəb ola bilər. Xüsusilə yaşlılarda və qadınlarda D vitamini çatışmazlığı sümük sağlamlığına ciddi ziyan vura bilər.
• İmmunitet Problemləri: D vitamini çatışmazlığı, immunitet sisteminin zəifləməsinə və orqanizmin müxtəlif infeksiyalara qarşı müdafiə gücünün azalmasına səbəb ola bilər.
• Əhval Dəyişiklikləri: D vitamini çatışmazlığı, depressiya və anksiyete kimi psixoloji problemləri daha da şiddətləndirə bilər.
• Yüksək Qan Təzyiqi və Ürək Xəstəlikləri: Araşdırmalar göstərir ki, D vitamini çatışmazlığı ürək-damar xəstəliklərinin inkişafına təsir göstərə bilər.

 

D vitamini insan orqanizmi üçün həyati əhəmiyyət daşıyan bir vitamindir. Onun çatışmazlığı ciddi sağlamlıq problemlərinə yol aça bilər. Günəş şüalarından düzgün istifadə etməklə, balanslı qidalanmaqla və lazım gəldikdə əlavə qəbul etməklə bu vitamini kifayət qədər əldə etmək mümkündür. Sağlam həyat tərzi üçün D vitamininin vacibliyini unutmayın və mütəmadi olaraq səviyyənizi yoxladın!

 

Angina nədir?

Angina (boğaz ağrısı) tənəffüs yollarının bakterial və ya virus mənşəli infeksiyası nəticəsində yaranan iltihabi bir xəstəlikdir. Xalq arasında daha çox “badamcıq iltihabı” və ya “boğaz ağrısı” kimi tanınır. Bu xəstəlik əsasən uşaqlar və immun sistemi zəif olan insanlarda daha tez-tez rast gəlinir. Angina təkcə boğaz ağrısı ilə məhdudlaşmır, eyni zamanda ümumi sağlamlıq vəziyyətinə təsir edərək yorğunluq, hərarət və udqunma çətinliyi kimi problemlər yaradır.

Boğaz ağrısı bəzən yüngül formada keçsə də, bəzi hallarda ciddi fəsadlara yol aça bilər. Angina, xüsusilə bakterial infeksiyalar nəticəsində inkişaf etdikdə, müalicə edilmədikdə böyrək, ürək və oynaq problemlərinə səbəb ola bilər. Bu səbəbdən, simptomlar hiss edildikdə vaxtında tədbir görmək və müalicəyə başlamaq olduqca vacibdir.

Anginanın səbəbləri

Anginanın yaranmasına səbəb olan əsas amillər aşağıdakılardır:

• Bakterial infeksiyalar: Anginanın ən yayılmış səbəblərindən biri Streptococcus pyogenes bakteriyasıdır. Bu bakteriya “streptokok angina” adlanan ciddi boğaz infeksiyasına səbəb ola bilər. Streptokok infeksiyası müalicə olunmazsa, daha ciddi fəsadlara, məsələn, revmatik qızdırmaya və ya glomerulonefrit kimi böyrək xəstəliklərinə səbəb ola bilər.
• Viruslar: Adenovirus, influenza (qrip) virusu, Epstein-Barr virusu və digər viruslar anginaya səbəb ola bilər. Virus mənşəli anginalar antibiotiklərlə müalicə olunmur və daha çox simptomatik müalicə tələb edir. Xüsusilə qrip mövsümündə virus mənşəli angina hallarına daha çox rast gəlinir.
• Allergiyalar: Toz, tüstü, kimyəvi maddələr və digər allergenlər boğazda qıcıqlanma yaradaraq angina simptomlarına səbəb ola bilər. Allergik reaksiya nəticəsində boğazda şişkinlik və selikli qişada qıcıqlanma yarana bilər.
• İmmunitet sisteminin zəifləməsi: Yorğunluq, düzgün qidalanmamaq, stress və xroniki xəstəliklər immun sistemini zəiflədərək anginanın yaranmasına şərait yaradır. Zəif immunitetli insanlar infeksiyalara qarşı daha həssas olurlar.
• Soyuq hava və nəm mühit: Soyuq havalarda və yüksək rütubətli şəraitdə bakteriya və viruslar daha aktiv olur, bu da anginanın yayılmasını sürətləndirir. Həmçinin, kondisionerlər və havalandırma sistemləri də boğazın qurumasına və infeksiyaların asan yayılmasına səbəb ola bilər.
• Gigiyena qaydalarına riayət etməmək: Çirkli əllərlə ağız və buruna toxunmaq, gigiyenik olmayan şəraitlərdə yaşamaq anginaya səbəb ola bilən mikrobların orqanizmə daxil olmasını asanlaşdırır.
• Siqaret və spirtli içkilər: Siqaret çəkmək boğazın selikli qişasına zərər verərək infeksiyalara qarşı həssaslığı artırır. Spirtli içkilər isə boğazın qurumasına və mikrobların asanlıqla yayılmasına səbəb ola bilər.

 

Anginanın əlamətləri

Angina olan insanlarda aşağıdakı simptomlar müşahidə oluna bilər:

• Boğazda ağrı və yanma hissi
• Udqunma zamanı narahatlıq və ağrı
• Badamcıqlarda qızartı və şişkinlik
• Bəzən badamcıqların üzərində ağ və ya sarımtıl örtük
• Yüksək temperatur və titrəmə
• Baş ağrısı və ümumi halsızlıq
• Boyun limfa düyünlərinin şişməsi və ağrılı olması
• Səsin xırıltılı olması və danışarkən çətinlik çəkmək
• İştahsızlıq və qida qəbulunda çətinlik
• Nəfəs alarkən narahatlıq və ağızda quruluq hissi
• Bədəndə əzələ və oynaq ağrıları
• Qan analizlərində leykositlərin və CRP səviyyəsinin artması
• Qulaq ağrısı və ya çənədə narahatlıq hissi
• Bəzi hallarda boğazda irinli çöküntülərin yaranması

 

Anginanın növləri

Angina müxtəlif formalarda müşahidə edilə bilər. Ən yayılmış angina növləri bunlardır:

1. Kataral angina: Ən yüngül formasıdır, əsasən boğazın qızarması və yüngül ağrı ilə müşahidə olunur.
2. Lakunyar angina: Badamcıqların üzərində ağ irinli ləkələr əmələ gəlir. Bu növ angina adətən yüksək hərarətlə müşayiət olunur.
3. Follikulyar angina: Badamcıqlarda kiçik, sarımtıl irin nöqtələri görünür və çox vaxt limfa düyünlərinin şişməsi ilə yanaşı müşahidə edilir.
4. Viral angina: Bakterial infeksiya ilə deyil, viruslarla əlaqəli olur və antibiotik müalicəsinə ehtiyac olmur. Daha çox qriplə əlaqəli olaraq meydana gəlir.
5. Xroniki angina: Tez-tez təkrarlanan və uzun müddət davam edən angina formasıdır. Xroniki angina olan insanlarda boğazda daimi qıcıqlanma və təkrarlanan infeksiyalar ola bilər.
6. Aftoz angina: Ağız və boğazın selikli qişasında ağrılı yaralar əmələ gəlir.

 

Anginanın fəsadları

Angina vaxtında və düzgün müalicə olunmadıqda aşağıdakı ciddi fəsadlara səbəb ola bilər:

• Revmatik qızdırma – ürəyə, oynaqlara və sinir sisteminə təsir edən ciddi xəstəlik.
• Böyrək infeksiyaları – xüsusilə streptokok angina müalicə edilmədikdə, böyrək problemlərinə yol aça bilər.
• Orta qulaq iltihabı – angina zamanı bakteriyalar qulaq borusuna keçərək qulaq infeksiyalarına səbəb ola bilər.
• Tonzillit absesi – badamcıqlar ətrafında irin yığılması nəticəsində yaranan ağır vəziyyət.
• Xroniki angina – anginanın müalicə olunmaması nəticəsində təkrarlanan infeksiyalar.

 

Anginanın müalicəsi

Anginanın müalicəsi xəstəliyin səbəb və şiddətindən asılı olaraq dəyişir.

• Bakterial angina: Antibiotiklər (penisillin, amoksisillin və ya makrolidlər) təyin olunur. Antibiotik müalicəsi yalnız həkim məsləhəti ilə aparılmalıdır.
• Viral angina: Antiviral dərmanlar, boğaz spreyləri və immunitet gücləndirici vasitələrdən istifadə edilir. İstirahət və maye qəbulunun artırılması da vacibdir.
• Ağrı və hərarət üçün dərmanlar: Parasetamol və ya ibuprofen kimi dərmanlar boğaz ağrısını və hərarəti azaltmaq üçün istifadə edilir.
• Duzlu su ilə qarqara: Boğazı dezinfeksiya edərək bakteriyaların azalmasına kömək edir.
• Bol maye qəbulu: İsti çaylar, bulyonlar və su içmək boğazın yumşalmasına kömək edir.
• Bitki çayları və təbii müalicə üsulları: Bal, limon, zəncəfil və adaçayı boğaz ağrısını azaltmağa kömək edə bilər.
• İmmuniteti gücləndirmək: C vitamini və sink kimi əlavələr qəbul etmək faydalıdır.

 

Anginadan qorunma yolları

Anginaya yoluxmamaq üçün aşağıdakı tədbirləri görmək vacibdir:

• Əlləri tez-tez yumaq və şəxsi gigiyenaya riayət etmək.
• Soyuq havalarda boğazı qorumaq və nəmli mühitlərdən uzaq durmaq.
• İmmuniteti gücləndirmək üçün sağlam qidalanmaq və vitaminlər qəbul etmək.
• Virus və bakteriyalardan qorunmaq üçün insanlarla yaxın təmasdan çəkinmək.
• Həddindən artıq soyuq içkilər və ya qidalar qəbul etməmək.
• Kifayət qədər yatmaq və stressdən uzaq durmaq.
• Bədənə uyğun geyinmək və qış aylarında soyuqdan qorunmaq.

 

Angina ciddi bir xəstəlikdir, düzgün müalicə olunmazsa ağırlaşmalara səbəb ola bilər. Bu səbəbdən xəstəlik əlamətləri hiss edildikdə dərhal həkimə müraciət etmək və lazımi müalicə tədbirlərini görmək vacibdir.