Gec yaşda cinsi həyata başlamaq yumurtalıqlara zərər verirmi?
Son illərdə cəmiyyətimizdə qadın sağlamlığına dair suallar artmaqdadır. Bu suallardan biri də budur: “Gec yaşda cinsi həyata başlamaq yumurtalıqlara zərər verirmi?” Xüsusilə 25–30 yaşdan sonra hələ cinsi münasibətdə olmayan qadınlar bu barədə narahatlıq keçirirlər. Bu məqalədə sizə mövzunun tibbi, fizioloji və psixoloji tərəflərini, uzman fikirlərini, həmçinin mövzu ilə bağlı yanlış inancları təqdim edəcəyik.
Yumurtalıqların funksiyası nədir?
Yumurtalıqlar (overlər) qadın reproduktiv sisteminin əsas orqanlarından biridir. Bu orqanlar:
- Aybaşı dövrünü tənzimləyir,
- Estrogen və progesteron hormonlarını ifraz edir,
- Yumurtalı hüceyrələrin yetişib sərbəst buraxılmasını təmin edir (ovulyasiya),
- Hamiləlik üçün zəmin yaradır.
Yumurtalıqların sağlamlığı birbaşa hormonal balansla və genetik faktorlarla əlaqəlidir. Bəs cinsi həyata başlama bu orqanlara təsir edə bilərmi?
Cinsi həyatla yumurtalıqlar arasında əlaqə varmı?
Tibbi cəhətdən baxdıqda, cinsi həyatın başlanması və ya gec başlaması birbaşa yumurtalıqlara zərər vermir. Yəni bir qadın 18 yaşda da cinsi həyata başlaya bilər, 30 yaşda da — bu, yumurtalıqların struktur və funksiyasına birbaşa təsir göstərmir.
Ancaq dolayısı ilə təsirlər ola bilər. Məsələn:
- Stress və hormonal pozğunluqlar: Gec yaşda və ya sosial təzyiqlərlə əlaqədar psixoloji narahatlıq keçirmək hormon balansına təsir edə bilər. Bu isə dolayısı ilə yumurtalıq fəaliyyətini poza bilər.
- Aybaşı nizamsızlığı: Psixoloji və emosional gərginlik aybaşı dövrlərində nizamsızlığa səbəb ola bilər. Ancaq bu vəziyyətin səbəbi cinsi həyatın olmaması deyil, stres və hormonların təsiridir.
- Qadın reproduktiv sağlamlığı ilə bağlı yanlış inanclar: Bəzi insanlar inanır ki, cinsi həyat gec başladıqda “yumurtalıqlar köhnəlir”. Bu yanlış bir fikirdir. Yumurtalıqlar doğuşdan qadının bədənində olur və yumurtalı hüceyrələrin tükənməsi yaşla əlaqəlidir, cinsi həyatla deyil.
Gec yaşda cinsi həyata başlamağın üstünlükləri və riskləri
Üstünlüklər:
- Qadın öz bədənini daha yaxşı tanıyır, emosional və fiziki olaraq hazır olur.
- Həyat yoldaşı və münasibət seçimi daha yetkin düşüncələrlə edilir.
- Cinsi yolla keçən xəstəliklərdən qorunma ehtimalı artır, çünki daha ehtiyatlı yanaşma olur.
Risklər:
- İlk cinsi təcrübədə ağrı və qorxu halları daha çox rast gəlinə bilər.
- Sosial və ya daxili təzyiq səbəbilə cinsi həyat psixoloji gərginliklə müşayiət oluna bilər.
- Əgər cinsi həyata gec yaşda başlanılırsa və uşaq sahibi olmaq da təxirə salınırsa, bu, yumurtalıq ehtiyatı ilə bağlı problemlər yarada bilər. Bu isə birbaşa cinsi həyatla deyil, bioloji yaşla əlaqəlidir.
Yumurtalıq sağlamlığını qorumağın yolları
Əgər məqsəd yumurtalıqları qorumaqdırsa, cinsi həyatın başlanma vaxtından daha çox aşağıdakı faktorlar önəmlidir:
- Sağlam və balanslı qidalanma
- Stressdən uzaq durmaq
- Nizamlı ginekoloji müayinələr
- İnfeksiyalardan qorunma
- Hərəkətli həyat tərzi
- Zərərli vərdişlərdən uzaq durmaq (siqaret, alkoqol və s.)
Uzman fikri: Ginekoloqlar nə deyir?
Ginekoloqların ortaq fikrinə görə, cinsi həyata başlama yaşı yumurtalıq sağlamlığı üçün həlledici deyil. Əsas məsələ qadının orqanizminin necə işləməsi, hormonların balansı və genetik meyllərdir.
Dr. Günay Sultanova (ginekoloq):
“Qadınlar arasında belə bir yanlış inanc yayılıb ki, guya 30 yaşdan sonra cinsi həyata başlamaq yumurtalıqları zədələyir. Əslində belə bir tibbi sübut yoxdur. Yumurtalıq funksiyası bioloji yaşla və hormonal mexanizmlərlə bağlıdır, cinsi fəaliyyətlə deyil.”
Gec yaşda başlayan cinsi həyat – psixoloji tərəfi
Unutmaq olmaz ki, cinsi həyat təkcə fiziki deyil, eyni zamanda emosional və psixoloji bağlanma deməkdir. Əgər qadın bu prosesə hazırdırsa və münasibət qarşılıqlı hörmətə əsaslanırsa, heç bir yaş “gec” sayılmaz.
Hansı hallarda həkimə müraciət edilməlidir?
Əgər siz:
- Uzun müddət aybaşı nizamsızlığı yaşayırsınızsa,
- Hamilə qalmaqda çətinlik çəkirsinizsə,
- Yumurtalıq kistləri və ya endometrioz diaqnozu almısınızsa,
- Cinsi münasibət zamanı ağrılar və ya psixoloji narahatlıq hiss edirsinizsə,
…mütləq ginekoloq və ya endokrinoloqa müraciət etməlisiniz. Erkən diaqnoz və düzgün müalicə yumurtalıq sağlamlığının qorunmasında vacib rol oynayır.
Cinsi həyata gec başlamaq – yumurtalıqlara birbaşa zərər vermir. Bu, bioloji deyil, daha çox sosial və psixoloji bir məsələdir. Əsas olan qadının özünü fiziki və emosional olaraq hazır hiss etməsidir. Yumurtalıq sağlamlığını qorumaq üçün düzgün həyat tərzi və mütəmadi tibbi yoxlamalar daha böyük əhəmiyyət daşıyır.