Təzyiqin aşağı olması yaxşıdır? – Aşağı təzyiq haqqında hər şey
Təzyiq – yüksək də olsa, aşağı da olsa, səssiz təhlükədir!
Arterial təzyiq insan orqanizminin sağlamlığı ilə birbaşa bağlı olan mühüm bir göstəricidir. Adətən insanlar yüksək təzyiq haqqında çox eşidir, lakin aşağı təzyiq (hipotoniya) da bəzən ciddi narahatlıqlar yarada bilər. Bəs təzyiqin aşağı olması doğrudan da yaxşıdır? Yoxsa bu, bədənin verdiyi bir xəbərdarlıq siqnalıdır?
Bu məqalədə təzyiqin aşağı olması nə deməkdir, səbəbləri, əlamətləri, riskləri və müalicə yolları haqqında ətraflı məlumat verəcəyik. Məqsədimiz odur ki, siz bu mövzu haqqında bütün suallarınıza cavab tapa biləsiniz.
Arterial təzyiq nədir?
Arterial təzyiq – ürəyin qanı damarlara vurması nəticəsində yaranan təzyiqdir. İki göstəricidən ibarətdir:
- Sistolik təzyiq (yuxarı) – ürəyin sıxılması zamanı ölçülür
- Diastolik təzyiq (aşağı) – ürək istirahətdə olarkən ölçülür
Normal təzyiq orta hesabla 120/80 mm Hg hesab olunur. Bundan daha aşağı göstəricilər – məsələn 90/60 mm Hg və ya daha aşağı isə hipotoniya (aşağı təzyiq) adlanır.
Aşağı təzyiq (hipotoniya) nədir?
Hipotoniya – arterial təzyiqin normadan xeyli aşağı olması halıdır. Bəzi insanlar üçün bu vəziyyət təbii və zərərsiz ola bilər, lakin digərlərində halsızlıq, baş gicəllənməsi və hətta bayılma kimi əlamətlərlə müşahidə oluna bilər.
Aşağı təzyiq yaxşıdırmı?
Bu sualın cavabı şəxsin ümumi sağlamlıq vəziyyətindən asılıdır. Əgər bir şəxsdə aşağı təzyiq var və bu heç bir narahatlıq yaratmırsa, bu vəziyyət onun üçün normal ola bilər. Lakin bəzi insanlar üçün aşağı təzyiq qan dövranının zəifləməsi, beyin və orqanlara oksigenin az getməsi deməkdir ki, bu da ciddi nəticələrə səbəb ola bilər.
Aşağı təzyiqin əlamətləri
Əgər təzyiqiniz aşağıdırsa və bu hal bədəninizə təsir edirsə, aşağıdakı simptomlarla qarşılaşa bilərsiniz:
- Baş gicəllənməsi və zəiflik
- Bulanıq görmə
- Bayılma və ya bayılmağa yaxın vəziyyət
- Yorğunluq və enerji çatışmazlığı
- Ürək döyüntülərində artım (taxikardiya)
- Soyuq tər, əl və ayaqlarda soyuqluq
- Konsentrasiya çətinliyi
Aşağı təzyiqin səbəbləri
Hipotoniyanın yaranma səbəbləri müxtəlifdir. Bunlara aşağıdakılar daxildir:
- Genetik meyl
Bəzi insanlar doğuşdan aşağı təzyiqlə yaşayırlar və bu, onlarda ciddi simptomlara səbəb olmur.
- Su çatışmazlığı (dehidratasiya)
Kifayət qədər su içməmək qan həcminin azalmasına və təzyiqin düşməsinə səbəb ola bilər.
- Qidalanma pozğunluqları
Zəif və balanssız qidalanma, B12 və fol turşusu çatışmazlığı qan təzyiqinə təsir göstərir.
- Ürək problemləri
Bəzi ürək xəstəlikləri ürəyin qan vurma qabiliyyətini zəiflədərək təzyiqin düşməsinə səbəb olur.
- Endokrin sistem xəstəlikləri
Qalxanabənzər vəzinin az işləməsi (hipotiroidizm), şəkərli diabet və böyrəküstü vəz pozğunluqları təzyiqi aşağı sala bilər.
- Dərmanların yan təsiri
Antidepresantlar, diuretiklər, ürək dərmanları və ağrıkəsicilər aşağı təzyiqə səbəb ola bilər.
Aşağı təzyiq təhlükəlidirmi?
Təhlükə səviyyəsi təzyiqin nə qədər aşağı düşdüyündən və bunun nə qədər tez baş verdiyindən asılıdır. Kəskin şəkildə aşağı düşən təzyiq (məsələn, 70/40 mm Hg və ya daha az) orqanların oksigensiz qalmasına, şoka və hətta həyati təhlükəyə səbəb ola bilər.
Aşağı təzyiqlə necə mübarizə aparmaq olar?
Əgər hipotoniya sizə narahatlıq verirsə, aşağıdakı üsullar faydalı ola bilər:
- Kifayət qədər su için
Gündəlik 2–2.5 litr su içmək qan həcmini artıraraq təzyiqin stabilləşməsinə kömək edir.
- Duz qəbulu
Aşağı təzyiqli şəxslərə daha çox duz qəbul etmələri tövsiyə olunur (lakin bu həkim nəzarəti altında olmalıdır).
- Tez-tez və az-az qidalanın
Uzun müddət ac qalmaq təzyiqin düşməsinə səbəb ola bilər. Gün ərzində 4–5 dəfə balanslı yemək yemək vacibdir.
- Qəhvə və ya yaşıl çay
Kofein təzyiqi müvəqqəti olaraq yüksəldə bilər, lakin mütəmadi istifadəsi tövsiyə olunmur.
- Qan dövranını stimullaşdırın
Yüngül idman, gəzinti və ayaqları yüksəkdə saxlamaq təzyiqin normallaşmasına yardım edir.
- Dərman müalicəsi
Əgər vəziyyət ciddidirsə, həkim təyinatı ilə dərman müalicəsi tətbiq oluna bilər. Özbaşına dərman qəbul etmək olmaz!
Kimlər həkimə müraciət etməlidir?
Aşağıdakı hallarda mütləq həkimə müraciət etmək lazımdır:
- Təzyiq 90/60 mm Hg-dən aşağıdır və davamlı şəkildə dəyişir
- Tez-tez baş gicəllənməsi və bayılma baş verir
- Əlavə olaraq ürək döyüntüsü, nəfəs darlığı və ya sinə ağrısı müşahidə olunur
- Dərman qəbul etdikdən sonra hipotoniya yaranıbsa
Təzyiqin aşağı olması bəzən normal, bəzən isə ciddi sağlamlıq problemlərinin əlaməti ola bilər. Əgər hipotoniya sizdə heç bir simptom yaratmırsa və gündəlik həyatınıza təsir etmirsə, bu, narahatlıq üçün səbəb deyil. Lakin əlamətlər müşahidə olunursa, bu vəziyyətin səbəbi araşdırılmalı və lazımi tədbirlər görülməlidir.
Unutmayın: təzyiqin sağlam səviyyədə olması – uzun və keyfiyyətli bir həyatın əsas şərtlərindən biridir.